Green Film Tourism - strona główna

Jukace - Dziady Noworoczne w Żywcu - Zabłociu

Kraj: Polska

Region: Śląsk

Typ inspiracji: Zwyczaje kulturowe

Ekspozycja Muzeum Miejskiego w Żywcu prezentująca Zabłockie Dziady - Jukace z lat trzydziestych i pięćdziesiątych XX wieku, fot. Paulina Daczkowska, ARR S.A. Źródło: Ekspozycja Muzeum Miejskiego w Żywcu prezentująca Zabłockie Dziady - Jukace z lat trzydziestych i pięćdziesiątych XX wieku, fot. Paulina Daczkowska, ARR S.A.

Inspiracja

Kolędujący w Sylwestra i w Nowy Rok zabłoccy Jukace są identyczną grupą obrzędową jak Dziady we wsiach w dolinie Soły. Nieco odmienny jest jednak skład postaci oraz przebieg kolędowania. Najliczniejszą grupę stanowi strzelający na batach Jukace, wśród których najważniejszy jest Kasjer ubrany w czerwony kostium. Każdy z Jukacy przepasany jest pasem z dzwonkami. Na głowach mają kolorowe tekturowe "rogate" czapki tzw. ciaka z datą, a na twarzach maski wycięte z płata baraniego futra. Biegnąc przez miasto strzelają z batami oraz dzwonią dzwonkami. Każdego zatrzymanego przechodnia otaczają batem, dzwoniąc dzwonkami u pasa składają życzenia: "Zdrowia szczęścia i słodyczy noworoczny Jukac życzy". W liczącej kilkanaście lub kilkadziesiąt mężczyzn z grupie występują ponadto Kominiarze, Diabły, Babki. Niegdyś była także Śmierć i prawdopodobnie Niedźwiedź. W dawnych strojach dominowało futro i słoma. Nowsze, często wykonane wraz z czapą z jednego typu materiału oraz wyciętą z tkaniny maską przypominają karnawałowe kostiumy. Kolędowanie Jukacy przebiega według określonego scenariusza rytuału. Rozpoczynają w Stary Rok przed północą. Dawniej odwiedzali kolejno domy w Zabłociu, zbierając "na tabakę", ale byli także zapraszani na zabawy sylwestrowe. Gdy wpadali grupą na sale orkiestra grała dla nich specjalny taniec, zaś przebierańcy składali wszystkim życzenia. Po otrzymaniu zapłaty szli dalej kolędować. Od 1960r. z inicjatywy ówczesnego proboszcza ks. Stanisława Słonki o godz. 5.00 rano w Nowy Rok odprawiana jest w kościele parafialnym w Zabłociu "Msza św. Dziadowska", w której uczestniczą przebierańcy w strojach. Kolędowanie w Nowy Rok trwa do godzin południowych i obejmuje teren od Browaru do mostu na Sole, stanowiącego niegdyś granicę między Zabłociem, a Żywcem. Tak jak dawniej, tak i obecnie w południe na żywieckim moście Dziady kanonadą strzałów na batach kończą swój obchód. Tradycyjnie nie przechodzą do miasta.

Ekspozycja Muzeum Miejskiego w Żywcu prezentująca Zabłockie Dziady - Jukace z lat trzydziestych i pięćdziesiątych XX wieku, fot. Paulina Daczkowska, ARR S.A. Źródło: Ekspozycja Muzeum Miejskiego w Żywcu prezentująca Zabłockie Dziady - Jukace z lat trzydziestych i pięćdziesiątych XX wieku, fot. Paulina Daczkowska, ARR S.A.

Opracowanie ARR S.A. | Śląsk

Widzisz błąd? Znasz więcej informacji? Zgłoś nam to. 

Napisz do nas.

Poznaj miejscowości powiązane z tą inspiracją

Żywiec

Polska Śląsk

Partnerzy

  • Logotyp - ARR
  • Logotyp - rarr
  • Logotyp - wdk
  • Logotyp - pkf
  • Logotyp - mck sokół
  • Logotyp - RPIC Presov
  • Logotyp - IPC
  • Logotyp - Bielsko-Biała
  • Logotyp - podkarpackie
  • Logotyp - Rzeszów
  • Logotyp - Małopolska
  • Logotyp - Herb kraju preszowskiego
  • Logotyp - Herb kraju żylińskiego
  • Logotyp - Herb kraju koszyckiego

Przetwarzamy dane osobowe w celu realizacji usług i zgodnie z Polityka prywatności.